ท้องทะเลเป็นสถานที่ประหลาด มันถูกสร้างขึ้นจากความยิ่งใหญ่ เต็มเปี่ยมไปด้วยความท้าทาย แต่ในขณะเดียวกันมันก็แฝงไว้ด้วยคลื่นลมที่โหดร้าย และพร้อมดูดกลืนชีวิตที่พ่ายแพ้ต่อการลองดี
หากให้เล่าเรื่องย่อของหนังสือ “The Old Man and the Sea” วรรณกรรมคลาสสิกรางวัลโนเบลและพูลิตเซอร์เล่มนี้ ผมเชื่อว่าสามารถเขียนจบได้ในสองประโยค หากแต่ใจความหลักของหนังสือเล่มนี้ไม่ได้อยูที่ใจความของเนื้อเรื่อง แต่แฝงไว้ในระหว่างการกระทำและดำเนินแต่ละเหตุการณ์อย่างแนบเนียน
“คนอื่นเขาไม่ใคร่มีความเชื่อมั่นกันเลย แต่เราสองคนมีใช่ไหม ความเชื่อมั่นน่ะ”ผู้เฒ่าซันติอาโก ชายชราตัวเอกของเรื่องได้พูดกับเด็กหนุ่มที่ชวนไปตกปลาด้วยกัน หลังจากที่ถูกคนเยาะหยันว่าเขาจับปลาไม่ได้เลยแม้แต่ตัวเดียว เนื้อหาภายในเรื่องเน้นย้ำถึงความรู้สึกของมนุษย์ว่าไม่มีใครทำให้เรายอมแพ้ได้ยกเว้นแต่ตัวเราเอง ดังที่ผู้เฒ่าซันติอาโกไม่ยี่หระต่อเสียงรอบข้างและออกผจญทะเลจนได้เผชิญหน้ากับปลายักษ์ในที่สุด
ฉากต่อสู้กับปลาขนาดยักษ์กลางทะเลเป็นอีกหนึ่งในฉากที่เข้มข้นและน่าจดจำ และยิ่งเป็นการเน้นย้ำว่าชัยชนะเป็นเพียงนิยามในชั่วขณะหนึ่งเท่านั้น แม้สุดท้ายแล้วชายชราจะสามารถล่าปลายักษ์ได้ในที่สุด แต่ระหว่างทางนำปลากลับเข้าฝั่งเขาเองก็ต้องเสียปลาตัวนั้นไปให้กลับฉลาม เหลือเพียงแค่โครงกระดูกปลาที่ยืนยันความสำเร็จของชายชราเท่านั้น
เออร์เนส เฮมิงเวย์ ผู้เขียนเรื่องนี้ถนัดการใช้ภาษาที่สั้น ห้วน กระชับ แต่ได้ใจความ ซึ่งเป็นสิ่งที่นักเขียนหลายคนในยุคถัดมาพยายามที่ใช้เป็นแนวทาง แต่ยังไม่มีใครเทียบเคียงเขาได้ ชีวิตส่วนตัวของเฮมิงเวย์เองก็เป็นอีกหนึ่งส่วนที่น่าสนใจ จากปากคำบอกเล่าของนักเขียนและเพื่อนสนิทส่วนตัวของเขาหลายคนบอกว่า เออร์เนส เฮมิงเวย์ เป็นคนที่ใช้ชีวิตสมชายชาตรี เขาชอบล่าสัตว์ ตกปลา และเป็นเพื่อนที่ไว้วางใจได้ เขาเป็นทั้งนักเขียน นักข่าว ทหารในสงครามโลกครั้งที่ 1 เคยเห็นความโหดร้ายของสงครามมามาก และนั่นทำให้งานเขียนของเขาล้วนแล้วแต่เข้มข้นและบอกเล่าถึงวีรกรรมที่กล้าหาญและการใช้ชีวิตที่เข้มแข็งของผู้คน
แต่อย่างไรก็ดีด้วยโรคซึมเศร้าที่มาจากพันธุกรรมและการเสพติดสุรา ทำให้ เออร์เนส เฮมิงเวย์ ตัดสินใจฆ่าตัวตายด้วยการเอาปืนลูกซองยิงตัวเองตอนอายุ 63 ปี หลายคนอาจสงสัยว่าเพราะเหตุใดผู้เขียนถึงเรื่องราวที่แข็งแกร่งถึงตัดสินใจปลิดชีพตัวเองเช่นนี้ สำหรับผมแม้ตอนที่รู้ครั้งแรกจะตกใจอยู่บ้าง
แต่บางครั้งคนเราก็ไม่ได้เข้มแข็งเช่นตัวละครที่ถูกเขียน
แม้ชายชราอาจจะสามารถชนะท้องทะเล…แต่สำหรับเฮมิงเวย์ไม่ใช่
บางทีในที่ไหนซักแห่งในใจของเขา อาจพ่ายแพ้ต่อคลื่นลม…และถูกทะเลดูดกลืน
